وظایف زنبور کارگر
جنسیت زنبور کارگر ماده بوده. طول بدن آنها ۹ میلیمتر می‌باشد. در یک کندوی قوی با تعداد ۱۰قاب، ۷۰هزار زنبورکارگر وجود دارد، ۹۸ درصد جمعیت کلنی را تشکیل می‌دهند.
زنبور کارگر با اینکه ماده هستند توانایی بارور شدن ندارند. ولی در صورت نبودن ملکه در کندو می‌توانند تخم‌ریزی کنند. که در زنبوردار ماده تخم‌گذار گفته می‌شود.
کارگرها در داخل کندو تا ۲۱ روز می‌مانند و وظایف مخصوصی را انجام می‌دهند. طول عمر زنبورها در تابستان ۲ ماه و در زمستان ۵ تا ۹ ماه است.
آنها با خوردن ۵ کیلو عسل، یک کیلو موم تولید می‌کنند.
نیش زنبورهای ماده خاردار بوده و طول آن در حدود ۱ میلیمتر می‌باشد. به خاطر وجود همین خارها پس از نیش زدن و ورود زهر به بدن موجوداتی که ساختار گوشتی دارد نیش در پوست گیر کرده و موجب جدا شدن کیسه زهر از زنبور می‌شود. و پس از چند دقیقه زنبوری که نیش زده خواهد مرد .
فعالیت زنبور عسل درسنین مختلف
اگر یک زنبور کارگر را از ابتدای تولد تا انتهای مرگ عادی اش مورد مطالعه قرار دهیم فعالیت هائی را که بر حسب سن خود انجام می‌دهد عمدتاً به شرح زیر است :
۳-۱ روزگی : پاکسازی و نظافت سلول‌ها
۶-۳ روزگی : تغذیه کردن لاروهای مسن‌تر (بیش از سه روزه)
۱۲-۶ روزگی : تغذیه کردن لاروهای جوان‌تر (ترشح ژله)
۱۲-۱۸ روزگی : ترشح موم، ساختن شان
۲۰-۱۸ روزگی : وظایف محافظتی و تبدیل شهد به عسل
۲۰ روزگی به بعد : چرای در صحرا، مزرعه و باغات وجمع آوری شهدوگرده، آب و …
لازم به توضیح است که تقسیم‌بندی فوق دقیقاً در مورد همه زنبورها صادق نیست زیرا تا حدودی تداخل دارد و برحسب شرایط محیطی ممکن است تغییر کند ولی بطور عموم قابل قبول است .
باید توجه داشت که حقیقتاً زنبورها نمی‌دانند چه می‌کنند و فهم و شعور و درک موضوعات را مثل آنچه که حیوانات تکامل یافته تر دارا می‌باشند ندارند.
منبع : زنبورعسل و پرورش آن (شهرستانی، نعمت الله)